ekonomist, yazar
Bill Clinton Hükümeti Ekonomik Danışmanlar Kurulu Başkanı
Stiglitz'in microekonomi teorisine sayısız katkısının yanısıra, Stiglitz birçok politik aktivitide bulundu. Bill Clinton hükümetinde 1995 ve 1997 yılları arası Ekonomik Danışmanlar Kurulu'nun(Council of Economic Advisors) başkanlığını yaptı. Dünya Bankası'nda 1997 ve 2000 yılları arası başkan yardımcı olarak ve baş ekonomist olarak görev aldı. 1999 yılı aynı zamanda uluslararası ekonomik kuruluşlara 1999 yılı Seattle'daki WTO toplantısı gibi benzersiz protestoların olduğu bir yıldı.
Stiglitz'in ekonomiye bazı önemli katkıları
Enformasyon Asimetrisi
Stiglitz'in en ünlü araştırması özel bir enformasyonun bir başkasından çıkarmak için ekonomistlerce kullanılan bir teknik olan tarama süreci(screening) üzerine olmuştur. Bu teori bilgi asimetsinie katkıda bulunmuş ve 2001 yılında Stiglitz'e George A. Akerlof ve A. Michael Spence ile Nobel Ekonomi Ödülü paylaştırmıştır[1].
Geleneksel neoklasik ekonomik düşüncesine göre piyasa bazı limitli ve iyi açıklanmış piyasa başarısızlıkları dışında hep etkindir; Stiglitz ve diğerleri son sıralarda yapılan araştırmalarında bu düşünceyi tersine çevirdi: piyasa sağde bazı istisnai durumlar altında etkindir. Yani, piyasa bazı sınırlı durumlar dışında etkindir değil, bazı istisnai durumlar altında etkindir. Stiglitz (ve Greenwald) "ne zaman bir piyasa tam değil ve enformasyon mükemmel değil ise(ki bu zaten sanala olarak tüm ekonomilerde doğru), rekabetçi piyasa tahsisi bile Pareto etkin sayılmaz". Başka bir değişle, herzaman hükümet müdahalesi ile Pareto iyileştirme sözkonusudur, diğerlerinin durumunu kötüleştirmeden. Bu sonuçlara ve açıklanmış piyasa başarısızlıklarına rağmen, devlet müdahalesi geleneksel "piyasa başarısızlığı" okulunun önerdiği "optimal" devlet müdahalesinden çok daha geniş. Stiglitz'e göre "görünmez el" diye bir şey yoktur.
"Dışsallıkğın" olduğu zaman-birinin bir haraketi başkasına iyi veya kötü bir katkıda bulunuyorsa- piyasa iyi işlemez. Ama son araştırmalar gösteriyorki mükemmel olmayan enformasyon ve risk piyasalarında bu dışsalıklar çok yaygın.
Bügünkü gerçek tartışma piyasa ile devlet müdahalesi arasındaki dengeyi bulmak (ve üçüncü bir sektör hükümet dışı kar amacı gütmeyen kuruluşlar). İkiside gerekli. Birbirlerini tamamlayabilirler. Bu denge dönemdem döneme ve bölgeden bölgeye değişebilir.
"Aula Manga" ödülünün alışının sebepleri Stiglitz'in dediğine göre: "Ben Enformasyon Ekonomisi önemli, öncü değişikliklerini göstermeyi umdum. Enformasyonla ilgili sorunlar sağdece piyasa ekonomisinde değil aynı zamanda politik ekonomide de yer alıyor, ve konferansın son bölümüde, politik gelişim için eksik mükemmeliyetin bazı enformasyan etkilerini keşfettim. "Stiglitz, Aula Magna
Etkin Ücret: Shapiro-Stiglitz modeli
Stiglitz ayrıca etkin ücret üzerinede araştırmalar yaptı, ve neden işizliğin olduğu, neden maaşların iş arayanların kontrolünde olmadığı (asgari maaşın olmadığı durmda), ve neoklasik pradigmasının gönülsüz işsizliğe cevep verip vermediğini sorgulayan Shapiro-Stiglitz modelinin yaratılmasında katkıda bulundu. Bu soruların cevabı 1984 yılında Shapiro ve Stiglitz tarafından bir araya getirildi: "İşsizlik istihdamın bilgi yapısı tarafından kontrol edilir". İki gözlem bu analizin altını çiziyor:
1. Sermayenin diğer yapılarının tersine, insan kendi gücünü, çabasını seçebilir.
2. işçilerin ne kadar güç sarfediceğini belirlemek firma için maliyetli olur.
Shapiro-Stiglitz modelinin makalesinin matematiksel analizi, makalenin bakış açısının ötesinde. Tüm modelin açıklaması verilen linklerde bulunabilir. Modelin bazı önemli uygulamaları şöyle:
1. İşsizliğin artışını önlemek için ekonomik durgunluk sırasında ücretler yeteri kadar düşmez. Eğer emek talebi içeri kayarsa, maaşlar azalır. Ama ücretler düştüğü için, büyük olasılıkla işçiler işlerini yaparken ellerinden gelen çabayı göstermeyecektir. Eğer istihtah seviyesi aynı kalırsa (aynı şekilde işsizlik seviyesi de), işçiler görevini yapmaktan kaçacaklardır. Ücretler bir önceki istihdam seviyesini tutturmak için yeteri kadar düşmeyecektir. Bu sebepten dolayı ekonomik durgunluk sırasında işsizlik artmalıdır.
2. Olası gerekçe(possible corollary): Ücret tembelliği. Bir ücretten <w*>diğerine<w**>atlamak her firmanın uygun ücret miktarlarının çok fazla değiştirmesi gerekecek, buda işsizlik oranında kayışa yol açacak. Firmalar işsizlik oranı uygun şekilde artana kadar ücretleri kısamayacak (bir uyum problemi).
Çıktı asla Pareto etkin değil.
1. Her firma daha az işçi çalıştıracaktır çünkü sosyal maliyetinden çok işe almanın özel maliyetleri olacaktır— sosyal maliyet dersek her koşulda [w*>e'] olacaktır.
2. Ayrıca negatif dışsallıklarda vardır. Her firma işe alarak diğer firmaların için işsizlik varlık değerini yükseltecektir . Ama bu problem açıkça 'doğal işsizlik oranını' hep çok yüksek tutacaktır.
Ana madde: Etkin ücret
Bazı Stiglitz teorilerinin pratik uygulamaları
Stiglitz ve diğerlerinin teorileri matamatiksel gerçekliği konusunda hiç olası bir şüpe yok iken, bu teorilerin politik ekonomiye ve ekonomik politikaların gerçek hayata uygulamaları konusunda birçok tartışma ve anlaşmazlık vardır. Whither Socialism?(nereye sosyalizm) adlı kitabında ilk olarak belirlediği yeninin gelişiminden anlıyacağımız gibi Stiglitz politik-ekonomik görüşü sürekli olarak uyum sağlıyor.
Eksik ve mükemmel olmayan enformasyon ortaya çıkınca, piyasa sisteminin Chicago okulu taraftarları gerçek dünyanın Pareto etkin iddialarını sürdüremediler. Bu sebepten dolayı, Stiglitz kapitalizimi, rasyonal-beklenti teoricilerinin izlediği kapitalizmin modelinden sapıp sosyolizime kayacağı paradoksundan daha gerçekçi bir varsayımda bulunmak için rasyonel-beklenti dengesini kullandı.
Stiglitz'in ekonomiye etkisi Samuelson'nun önerdiğinden daha da çok müdahaleciliğe itti. Samuelson piyasa başarısızlıklarını etkin piyasanın bir istisnası olarak görmüştü. Oysa Greenwald-Stiglitz teorisi piyasa başarısızlığını bir norm olarak görerek, "devlet nerdeyse herzaman piyasa kaynakları dağıtımını yükseltebilirdi" kurmuştur. ayrıca Sappington-Stiglitz teoremi ""ideal bir hükümet özelleştirme ile yapılabileceğinden ççok daha iyi yönetim yapabilir". (Stiglitz 1994, 179).
Stiglitz'in bu önerileri ekonomistler tarafından değilde daha çok politik bilim adamları ve sosyoloji alanında bulunan tarafından benimsendi. Stiglitz'in ana ekonomik görüşleri ve içgüdüleri genelde doğru görünsede, hala bu devletin kurumları ne kadar zorlayıcı olmalı ve devlet ile sivil toplum arasında nasıl bir ilişki olması konusunda bir soru işareti bırakıyor.